Aat Breur-Hibma, Stanislava Bafia-Czajkovska, 1942-1945, Rijksmuseum bruikleen G. en P. Breur
Tachtig jaar doden herdenken en in vrijheid leven wordt dit jaar op tal van manieren intenser beleefd dan tevoren werd verwacht. Het beeldend kunstenaarsduo Sander Breure en Witte van Hulzen kreeg van het Amsterdam Museum het verzoek te reflecteren op de geschiedenis van Huis Willet-Holthuysen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. De laatste vermogende bewoner was Louise Willet-Holthuysen (1824-1895). Zij schonk het dubbele grachtenpand aan de Herengracht aan de stad, het interieur ademt nog altijd de 19de eeuw. Het huis kon ongemerkt kunstenaarsverzet herbergen omdat studenten van het Kunsthistorisch Instituut en medewerkers van het Instituut voor Sociaal Onderzoek er vrijelijk in en uit konden lopen.
Chris Beekman, Illegale vergadering, 1945, collectie Amsterdam Museum
Breure en Van Hulzen lieten zich inspireren door de Weihnachtslegende 1943, een poppentheaterstuk van de Duits-joodse vluchtelinge, fotograaf en auteur Grete Weil (1906-1999) dat door en voor onderduikers werd gespeeld. De legende van Weil vertelt over de zwangere vrouw die uit de Hollandsche Schouwburg wist te ontsnappen. Breure en Van Hulzen maakten de video- en geluidsinstallatie 'Friede auf Erden' waarin de rollen van de poppen worden gespeeld door kinderen. Oudere generaties vertellen in verschillende talen het verhaal per kamer op weg naar boven. Zo willen ze laten zien dat geschiedenis steeds opnieuw wordt verteld en gemaakt, relevantie zoekend voor de tegenwoordige tijd. Trump en Poetin zijn er ook bij in Willet-Holthuysen, het blijft schrikken.
Cas Oorthuys, Vervalsen persoonsbewijzen in de zijkamer van Willet-Holthuysen 1945, Nederlands Fotomuseum
Maar er is ook hoop, verzet is en blijft van alle tijden. Cas Oorthuys (1908-1975) is er met foto's van verzetsactiviteiten als het vervalsen van persoonsbewijzen. Chris Beekman (1887-1964) met onder meer een monumentale olieverf van een verboden demonstratie in 1934 en een illegale vergadering in 1945. Aat Breur-Hibma (1913-2002) tekende door in vrouwenkamp Ravensbrück. ook medegevangenen die wisten dat ze gingen overlijden. Breur geeft ze hier ook na tachtig jaar een tweede leven, ontroerend.
Chris Beekman, Verboden demonstratie, 1934, Collectie Amsterdam Museum
De expositie Friede auf Erden in Huis Willet-Holthuysen duurt tot en met 9 november. Voor meer informatie: http://www/amsterdammuseum.nl
