De relatie tussen Charley Toorop (1891-1955) en Vincent van Gogh was niet onbekend maar niet eerder werd deze verwantschap tegen het licht gehouden op een tentoonstelling met werk dat nooit eerder op een expositie te zien was. Er verscheen ook een boek, weer een prachtuitgave van Waanders. Idee en samenstelling van ‘Liefde voor Van Gogh’ waren van Renske Cohen Tervaert, conservator van het Kröller-Müller Museum. Directeur Benno Tempel herinnert aan het fundament onder de expositie dat haar ter beschikking stond: uit de eigen collectie 88 schilderijen en 182 tekeningen van Van Gogh en 49 schilderijen en 22 werken op papier van Toorop, toonaangevend vertegenwoordiger van de Bergense School. Bruikleengevers completeerden op de Veluwe de verdieping van het kunstenaarschap van Toorop. Tot halverwege de jaren twintig maakte haar kunst een grote ontwikkeling door, aldus Cohen Tervaert, zeker niet alleen met Van Gogh als voorbeeld. Ze noemt als kracht dat Toorop alle invloeden uit luminisme, kubisme, fauvisme en expressionisme gebruikte om tot haar eigen stijl van ‘bezielde verbeelding’ te komen. Bijzonder aan Toorops bewondering voor Van Gogh was haar waardering van zijn schilderijen en tekeningen uit zijn Brabantse tijd, kunstenaars en critici roemden juist zijn Franse werk, aldus Cohen Tervaert.
Charley Toorop, Arbeiders uit de Borinage, 1923, Museum Boymans.Van Beuningen
Een illustratief citaat van kunstcriticus Johan Cohen Gosschalk: Van Goghs ‘intense gewaarwording van die diepe barre liefde (….) voor de realiteit’ greep haar aan. Toorop in februari 1953 in de catalogus bij de Van Gogh-expositie ter herdenking van zijn honderdste geboortejaar: ‘Vincent van Gogh was er voor mij alvóór ik begon te schilderen, eigenlijk in mijn bewustwording. Het was het eerste geschil met mijn vader die het zo anders zag, voor mij was het de doorbraak naar een nieuwe wereld. Altijd is het een gebeuren gebleven om zijn werk te zien.’
De exposite ‘Liefde voor Van Gogh. Charley Toorop’ in Museum Kröller-Müller duurt tot en met 14 september. Voor meer informatie: http://www.krollermuller.nl
‘Charley Toorop - Liefde voor Van Gogh’ verscheen bij Waanders Uitgevers, 29,95 euro
I
