Rombout Verhulst, portretbuste Antonio Lopes Suasso, 1675-1695,eigen foto
De voorbereiding van grote tentoonstellingen neemt als regel veel tijd in beslag, dat zal zeker het geval zijn geweest met 'Mokum, de biografie van Joods Amsterdam'. De Nieuwe Kerk en het Joods Cultureel Kwartier sluiten met deze gezamenlijke presentatie de viering van het 750-jarig jubileum van Amsterdam af. Er is een biografische tentoonstelling van vier eeuwen Joodse Amsterdammers gemaakt. Bekende en onbekende, rijke en arme. In zijn inleiding voor de begeleidende Atlas van Amsterdam herinnert historicus en schrijver Jaap Cohen er niet voor het eerst aan dat er weinig bevolkingsgroepen zijn waarbinnen op individueel niveau zulke grote verschillen bestaan: 'Misschien is het juist deze pluriformiteit die je als grootste gemeenschappelijke deler kunt zien.' Hij stelt vast dat het debat over het splijtende conflict in het Midden-Oosten steeds meer gepolitiseerd en gepolariseerd raakt. De turbulente ontploffing van gewelddadigheden de afgelopen jaren zal de voltooiing van de tentoonstelling allicht niet makkelijker hebben gemaakt, maar afgezien van de beveiliging voelt 'Mokum in Amsterdam' in de eerste plaats als 'gewone' historische presentatie waar veel te leren valt. Ook over het Joodse dagelijks leven en geloven anno nu. Zo verging het tenminste Museumkijker.
Wie was hij bijvoorbeeld, de deftig bepruikte 17de eeuwer die in marmer werd uitgebeeld door niemand minder dan Rombout Verhulst? Antonio Lopes Suasso verhuisde in 1635 van Bordeaux naar Amsterdam. In de Lage Landen keert hij terug naar het jodendom. Lopes Suasso, aldus het tekstbordje, wordt een belangrijke Sefardische koopman en bankier. Hij wordt rijk door strategisch te trouwen en internationaal handel te drijven in wol en diamanten. Rond 1675 verhuist hij naar Den Haag waar hij financier wordt van de Spaanse koning en stadhouder Willem III.
Replica kroon koningin Mary met Koh-I-Noor, in 1852 door koningin Victoria in Amsterdam opnieuw laten slijpen. Collectie Coster Diamonds, eigen foto
En wie droeg deze kroon? Het blijkt een replica van de kroon van de Britse koningin Mary, jaartal onbekend. Met de Koh-I-Noor, een wereldberoemde diamant uit India. In 1849 was koningin Victoria ontevreden over de glans, in 1852 laat ze de steen opnieuw slijpen door Coster Diamonds in Amsterdam. Volgens het tekstbordje 'schittert de diamant als nooit tevoren'.
Elie Smalhout, Diamantbewerkster, ca. 1920 foto Nieuwe Kerk.
Elie Smalhout tekende rond 1920 de anoniem gebleven armoedige Joodse vrouw aan het werk met een diamantkloofstok. Maar de zusters Lazarus, diamantbewerksters, stonden vanaf 1896 aan het roer van de eerste vakbond met een geheel vrouwelijk bestuur. De kloof tussen Joods rijk en Joods arm zou in de 20ste eeuw langzaam kleiner worden. Nog geen handvol voorbeelden hier, 'Mokum in Amsterdam' is door de veelheid herhaalbezoek waard.
Mokum in Amsterdam' duurt nog tot en met 6 april.
Entree Nieuwe Kerk
Voor meer informatie: http://www.nieuwekerk.nl
