Gerrit Dou, Geleerde die zijn pen snijdt, 1630-1635, The Leiden Collection NY
* Het contrast met zijn leermeester Rembrandt, failliet verklaard in 1656, kon niet groter zijn. De Leidse fijnschilder Gerrit Dou (1613-1675), eenmalig terug in zijn geboortestad op een tentoonstelling in De Lakenhal, kon in heel Europa hoge prijzen vragen. De nalatenschap van de grondlegger van de Leidse fijnschilders bestond uit zijn huis aan het Galgewater, drie huizen aan het Kort Rapenburg en een vermogen van 21.000 gulden. De Newyorkse verzamelaar Tom Kaplan gaf veertien schilderijen van Dou in bruikleen. Een van de hoogtepunten van superieur vakmanschap op de expositie is de ‘Geleerde die zijn pen snijdt’, gemaakt tussen 1630 en 1635.
Kaplans Dou’s omvatten zijn hele oeuvre. Dat alleen al maakt deze expositie volgens Lakenhal-conservator Christiaan Vogelaar uitzonderlijk. Het is bekend dat Dou voor de realisatie van zijn uiterst gedetailleerde schilderijen honderden penselen tot zijn beschikking had. Waarvan sommige met maar een paar haren voor de weergave van bijvoorbeeld bont en zijde of om lichtinval te perfectioneren.
Dou verliet Leiden nooit omdat zijn opdrachtgevers hem toch wel wisten te vinden. Onder hen was Cosimo de Medici, telg uit het puissant rijke geslacht uit Florence, die de kunstenaar nog in 1673 om een zelfportret voor de Galleria van de Uffizi vroeg.
In de negentiende eeuw raakte Dou’s werk uit de gratie omdat zijn ‘gladde’ schilderstijl te weinig diepgang werd toegedicht. Smaken veranderen en sinds een paar decennia zijn fijnschilders uit de Gouden Eeuw onder aanvoering van de geniale Dou, weer bijzonder in trek. Kaplans collectie – ondergebracht in The Leiden Collection – omvat zo’n 200 werken van vertegenwoordigers van deze stroming.
Gerrit Dou (Gerard mag ook, maar Dou ondertekende zijn stukken altijd met Gerrit en daarom noemt De Lakenhal hem ook zo), was onder meer leermeester van Dominicus van Tol en Frans van Mieris. Ook van hen is nu werk in Leiden te zien.
De expositie ‘Gerrit Dou. The Leiden Collection from New York’ in Museum De Lakenhal in Leiden duurt tot en met 31 augustus. Voor meer informatie: http://www.lakenhal.
